Isfahan en Abyaneh

Vanmorgen gaan we naar de Armeense wijk in Isfahan, genaamd Jolfa, om daar de belangrijkste kerk, de Kelisa-ye Vank, oftewel Heilandkathedraal, uit de 17e eeuw te bekijken. Naast de traditionele Perzische blauw/gele motieven, vinden we hier een overdaad aan drukke schilderingen met christelijke thema's: het Oude en Nieuwe testament, de heilige Gregorius maar ook het Laatste Oordeel. Weer heel anders dan een gemiddelde moskee. Buiten de kathedraal zien we oude graven met teksten in het Russisch, maar ook grafstenen van jonge kinderen die hier begraven zijn. En een schematisch overzicht van de Armeense genocide: echt afschuwelijk.
Links van de kathedraal ligt het Museum voor Armeense kunst, met uiteraard religieuze voorwerpen, maar ook een oude boekenpers van Engelse makelij. Samen met de indrukwekkende verzameling oude boeken ( zelfs van voor 1100!) een mooie eenheid.
Middenin de ruimte staat een microscoop waardoor je, de op een haar geschreven tekst kunt lezen. Wie zou dat nu nog klaar krijgen? Echt een museum voor Bert, want hij kan zich niet goed los weken en verlaat als lastste het pand.
Dan door naar het Isfahan Music Museum, waar een grote collectie traditionele Armeense muziekinstrumenten bij elkaar gebracht zijn. Een dame van het museum noemt ons de onuitsprekelijke namen en legt uit hoe en waarvoor ze gebruikt worden. En na een koffie, theetje of sapje op het terras, worden we verrast met een mini-concertje. Wat leuk en bijzonder om dit mee te mogen maken.
De lunch, met heerlijke ijsbergsla en een typisch Isfahaans lamsgerecht, staat voor ons klaar in de binnentuin van het goede restaurant Arc a; aanradertje. Veel Iraanse, wat sjiekere mensen, weten ook de weg ernaar te vinden. En zoals overal, ook hier jonge dames met een flinke witte pleister op hun neus, als bewijs van de (dure) nose-job die ze hebben ondergaan. Je moet er maar zin in hebben.
Tot slot gaan we even kijken bij het Cehelsotoon Museum, in het Paleis van de 40 Zuilen. Het paleis heeft maar 20 pilaren, onder het dak met schattige kleine raampjes, maar in de waterpartij voor het paleis weerspiegelen deze en zo komen ze aan 40. Een heilig getal.
Er wordt hard gewerkt aan de restauratie van het dak, waar beestjes zich tegoed gedaan hebben aan de houten constructie. Maar ook het spiegeldak en binnenin moet je een beetje door de renovatie heen kijken, want er moet nog veel gebeuren.
Maar over een poosje zul je je weer voor kunnen stellen hoe Sjah Abbas en zijn opvolgers hun gasten ontvingen op het terras en in de auditientiezaal. Binnen kun je muurschilderingen van historische veldslagen bewonderen, onder meer over de overwinnning in India en de Slag bij Taher Abad. Een topstuk is ook de ingelegde deur van het Sjeik Safi mausoleum uit Ardabil, uit de 16 eeuw. Als je rond het gebouw loopt, zie je, heel verrassend, ook afbeeldingen met duidelijk herkenbare Europese kenmerken.
De rest van de middag is vrij en ieder kan lekker zijn eigen gang gaan. Mia en Toos worden door Iraanse mensen geholpen om de weg terug te vinden naar hotel Abbasi. Typisch Iraans, want wat zijn de mensen hier ontzettend vriendelijk en behulpzaam.
's Avonds eten we weer in een goed lokaal restaurant, waar we onder andere bief speciaal krijgen: met heerlijke romige champignonsaus. En waar we ons vooral vermaken met de stoelendans die een Iraanse familie hier uitvoert. Zitten ze net allemaal, komen er twee mensen bij die weer begroet moeten worden; even langs oma zitten en dan een bord eten voorgezet krijgen. En zo gaat het maar door. Prachtig om te zien. Familie is heel belangrijk voor de Iraanse bevolking.

De volgende dag, onze laatste dag in Iran, hebben we het programma een beetje aangepast en maken we, op weg naar Teheran, een stop in het bergdorpje Abyaneh.
Gelegen op 2500 meter hoogte aan de voet van het Karkasgebergte en 75 km ten zuidoosten van Kashan, is dit 1500 jaar oude dorpje steeds meer in trek bij toeristen. Maar vandaag, op de vrije vrijdag, voornamelijk Iraanse dagjestoeristen.
We lopen door de kris-kras straatjes, langs de roodokeren lemen huisjes, een beetje klimmen en een beetje dalen. Op de stoepjes voor hun huizen, met prachtige oude deuren die verhalen vertellen, verkopen oudere vrouwen gedroogd fruit, noten, munt en bloesemblaadjes. Voor een fixed-price, want dat hebben ze hier volgens mij met elkaar afgesproken. Er lopen vriendengroepen en families rond in kleurrijke trafitionele kleding (die ze hier ergens huren, volgens mij) die met plezier voor ons poseren op de meest idyllische plekjes. Wat een prachtige foto's maken we hier; Abyaneh, met de waterkanaaltjes langs en onder de straatjes, is een perfect decor voor sfeervolle Iraanse plaatjes. Blij dat we het programma hiervoor omgegooid hebben.
De lunch is gereserveerd in een hotel en de eigenaresse, die duidelijk de broek aan heeft, zegt dat we gerust onze hoofddoeken af mogen doen. Na de klim omhoog vanuit het dorpje, is het heerlijk om even onze hoofden te "luchten".
En dan gaat het verder richting Teheran, met af en toe een sanitaire of koffie/thee stop. We verbazen ons over een supermoderne mall waar bijvoorbeeld Adidas verkocht wordt. Even schakelen na een 1500 jaar oud dorpje.
Het loopt nu heel serieus naar het einde van onze reis toe en we maken voor onszelf de balans op. Bas, onze gids, heeft dat ook gedaan en we krijgen geld terug uit onze fooienpot: dat heb ik nog nooit meegemaakt. Het is ook echt een hele opgave om in Iran geld uit te geven en we moeten er niet aan denken dat we aan het begin van de reis zo'n lokale creditcard aangeschaft zouden hebben. Hadden we nooit op kunnen krijgen.
Zo dadelijk komen we aan in ons hotel "voor-een-paar-uur" op de luchthaven, waar we een kamer krijgen en het laatste avondmaal zullen gebruiken. En dan met een nachtvlucht terug naar huis.
Thuis waar we veel meer keuze in gerechten hebben; waar de wijn en het pilsje voor het grijpen liggen; waar je niet als een kamikaze in doodsangst een straat hoeft over te steken; waar je als vrouw vrije keuze hebt in kleding; maar zeker ook wat je met je leven wilt doen; thuis waar we weer plannen maken voor een volgende reis, want de wereld ligt aan onze voeten; thuis waar ook de dames gewoon hardop op straat kunnen zingen (en ze hoeven er geen volle zalen mee te trekken); maar vooral thuis waar mannen en vrouwen vrijheid van meningsuiting hebben en gelijkwaardig zijn.
We komen straks thuis met prachtige herinneringen aan een heel bijzonder Iran; de ontzettend vriendelijke mensen die oprecht geinteresseerd zijn; de mystiek en romantiek; de oeroude beschaving en cultuur; de prachtige vrouwen, al dan niet met nose-jobs; de sfeervolle karavanserai in Kashan; de indrukwekkende devotie in Qom; de groen/blauwe, roze of geel/blauwe tegels in de diverse plaatsen; de joghurt met sjalotjes; de grillige rotsen in de Kalutwoestijn; de muziekkamer met klankkast in Isfahan; de oeroude lemen steegjes in Yazd; de sterrenhemel in de Karavanserai; de toeterende automobilisten in Kerman; de magic eyes en de vliegers op de brug in Isfahan. Iran, je was prachtig!