Karavanserai uit de 16e eeuw

28-10-2017
Vandaag bezoeken we de Vrijdagmoskee in Kerman, in een zijstraat van de oude doorgaande weg. We zijn net op tijd, want de deur wordt zojuist geopend. Het voorportaal heeft een klok wat we nog niet elders gezien hebben. En we zien hier modernere tegels aan de wand, die vooraf al helemaal ingekleurd zijn voordat ze bevestigd worden. Veel minder werk dan de tegels die ter plaatse nog ingelegd en gekleurd moeten worden, al zijn deze toch veel mooier. Zeker als je ze naast elkaar ziet, maar ook hier geldt dat nieuwer niet altijd beter hoeft te zijn.
Via een smal steegje lopen we naar een grote houten poort die ook weer speciaal voor ons wordt open gemaakt en dan staan we opeens middenin de bazaar. Heerlijke geuren en kleuren komen ons tegemoet. Kramen met voor ons onbekende etenswaren, prachtige glanzende rode tomaten ( die we hier gegrild zo heerlijk vinden), heel veel stoffenzaken met orientaalse patronen, gouden sieraden en edelstenen, etalagepoppen met vaak westerse gezichten, collecties hoofddoeken en chabors, gala jurken, maar ook moderne strakke winkels met spijkerbroeken en hippe schoenen. Een klein jongetje loopt met een mandje met wierook door de bazaar, als bezwering voor goede zaken voor de handelaren. We mogen overal gratis proeven ( " We zijn hier in Kerman en niet in Shiraz" volgens onze gids); heel bijzonder is het gemalen "snoeppoeder" (vaak notensmaken) wat hier zeker met Nieuwjaar standaard gegeten wordt. En we kunnen het niet laten om wat notenmix, saffraan-pistache nootjes en gedroogde vijgen te kopen.
In de bazaar bevindt zich ook een oude karavanserai, waar je nu winkeltjes vindt en zelfs een school. Op een plein erachter zien we koperslagers aan het werk en wordt veel traditioneel borduurwerk aangeboden.
Middenin de bazaar bezoeken we een oude haman (badhuis) wat nu museum is. Het gedeelte voor mannen is zeer goed bewaard gebleven en het is prachtig om te zien hoe men vroeger de temperatuur regelde en hoe belangrijk de sociale functies van het badhuis waren. Mannen en vrouwen gingen gescheiden en naast het reinigen van het lichaam, kon je hier ook terecht bij een kapper, zakelijke afspraak, massage, waxbeurt, alternatieve geneeswijzen en niet te vergeten het laatste nieuws en roddels. Bijzonder is ook de muur van amber waar het daglicht doorheen schijnt, waardoor de bezoeker kan zien hoe laat het ongeveer is.
We kunnen ons helemaal voorstellen hoe reizigers in vroeger tijden op korte afstand van de Vrijdagmoskee alles konden vinden wat men nodig had.
We moeten nog zeker vier uur rijden en we lunchen onderweg bij een zeer druk bezocht lokaal restaurant in Rafsanjan. Het is meer de lokale "afhaal Iranees" te zien aan de grote hoeveelheden plastic draagtasjes eten die hier de deur uit gaan. Ook voor Piet gaat een tasje " eten-zonder-de-familie-van-de-ui" voor het diner mee.
Het restaurant is gehuisvest in een voormalig badhuis, waar je nu deels een museumpje vindt en de andere ruimtes als eetzalen gebruikt worden. We eten aan een lange tafel tussen de lokale mensen en zijn weer de attractie van de dag. Er komt vers gebakken warm brood op tafel, gerstsoep, jochurt met en zonder uitjes, rauwkost, aubergineschotel, stoofvlees met walnoten en de onvermijdelijke, maar lekkere kebab. Inclusief een flesje water, cola of dugh (spreek uit als "doeg"; lijkt het meest op karnemelk met citroen en/of munt); echt heerlijk! En wat kost dat dan wil je als echte Hollander natuurlijk weten? Wij betaalden € 3,- per persoon. In meer toeristische gebieden betaal je uiteraard een meervoud hiervan.
Met het buikje rond, wordt het heel rustig in de bus en dat is maar goed ook,
want het is er bloedheet. En dan komen we aan bij karavanserai Robat-e Zein o-Din of Zein od-Din, 75 km ten zuiden van Yazd. Het voelt als een sprookje om op zo'n bijzondere plaats te mogen overnachten. Deze ronde pleisterplaats (van deze vorm zijn er maar twee bekend) van de karavaanroutes dateert uit de 16e eeuw en is met hulp van Unesco erg mooi gerestaureerd. Sinds de renovatie is het een favoriete overnachtingsplaats geworden, naar keuze met kamers aan de binnenplaats ( met echt bed) of slaapnissen met dun matrasje in de buitenste ring. Er zijn keurige toiletten en douches voor gemeenschappelijk gebruik aanwezig.
En wat ook zo lekker is? We mogen hier de hoofddoek af. Hoewel we er inmiddels goed aan gewend zijn, is het toch heerlijk om onze haren in de wind te laten wapperen.
We gaan snel het dak op om te genieten van de zonsondergang en zien de zon langzaam achter de bergen verdwijnen; een rode gloed blijft achter waar we nog lang van nagenieten.
De tijd tot het diner verbrengen we met het vertellen van ons levensverhaal; het maken van een heerlijke wandeling richting de bergen; het lezen van de Libelle (wie?) of "echte" literatuur en dan voornamelijk boeken die zich in Iran afspelen; Candycrush spelen (wie?); een spelletje kaart; alvast de massa voor zijn en een douche nemen, of gewoon lekker Zen genieten van de omgeving. Er is hier geen internet, dus doen we andere dingen. Over Zen gesproken: Toos heeft ontdekt dat een plaats op de Zijderoute naar haar vernoemd is; weer een bewijs van haar vorige leven...
Het is gezellig zitten op de stoepjes van de binnenplaats met de heldere hemel boven ons. Aan de muren ronde haken waar de muuilezels aan vast gebonden werden: de hogere zijn voor kamelen. Stel je voor dat mens en dier hier samen verbleven, met alle geurtjes van dien, dat er verhalen verteld werden, muziek gemaakt en spullen verhandeld uit verre oorden. Het moet een kaketoe van geluiden geweest zijn.
Het buffet staat klaar en als we ervan genoten hebben, gaan we sterren kijken op het dak. Eigenlijk hoeven we daar niet eens het dak voor op, want Ine heeft haar speciale sterrenblouse voor ons aan gedaan! Eenmaal op het dak en met een beetje fantasie (en oordoppen in om het geluid van het vrachtverkeer op de doorgaande route niet te horen) wanen we ons alleen op de wereld. Binnen in de karavanserai heb je door de dikke muren geen last van de weg. In ons bedje valt het comfort hartstikke mee, maar moeten we wel wennen aan de geluiden van de buren. Maar wat een gave plek om te verblijven!

Na heerlijk geslapen te hebben, sta ik om kwart voor zes en ga lekker (koud) douchen (wet van Murphy: ik kies altijd net die ene douche uit die alleen koud water heeft).
Dan heerlijk met de "kop in de zon" verder lezen in "het huis van de moskee" van Kader Abdolah: zo herkenbaar. Om half acht ontbijten en dan zo snel mogelijk op pad. Het is vandaag de herdenking van Sirius ( vooral vereerd door Zoroastriers) en zijn vermoedelijke begraafplaats en dus bedevaartsoord, ligt op onze route. Omdat de regering bang is voor oproer en demonstraties, zijn verschillende plekken in de omgeving (waaronder dit graf, maar ook Persepolis) vandaag en morgen gesloten. Ook zijn er wegen afgezet en zullen we zo'n 100 km om moeten rijden. Het belooft een lange reisdag te worden, maar we maken er maar het beste van.
Onderweg stoppen we bij een moderne supermarkt waar we voor een weeshuis aan snacks inslaan: laat de hongerwinter maar komen. Ze hebben hier ook weer die heerlijke gemberkoekjes uit Kerman en die lopen gewoon vanzelf de bus in....
De lunch gebruiken we in een lokaal restaurantje en dan hurry hurry door, want we moeten nog een heel eind. Onderweg worden we een aantal keren door de politie aangehouden en op commando klikken we allemaal als een haas de gordels dicht en de hoofddoeken recht, want er kan controle komen. En ja hoor, er komt iemand de bus inspecteren en hij keurt af dat onze vrouwelijke gids voorin zit. Er is namelijk een oude Iraanse wet die dat niet toestaat... De chauffeur weet hoe hij hiermee om moet gaan en geeft de politieman wat "zoetigheid" (lees: pecunia) en dan is het ok.
Om half zeven zijn we dan in Shiraz en wat worden wij blij van dit luxe hotel (Zandiye*****). Vanavond eten we hier en ook nog a la carte, dus er is niets te klagen. Zelfs cappuccino wordt hier geserveerd!